ပတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးတၢ်န့ၣ် တကဲထီၣ်တၢ်ကလီကလီဘၣ် “WALK ON”

“WALK ON” မ့ၢ်လံာ်တၢ်ကွဲးဂ့ၤလီၤဆီ ဒီးဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်လၢဘဲၣ် မဲၣ်ကိၣ်စၢၣ် (Ben Malcolmson) အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ကွဲးနီၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်ကၠိဖိတဂၤ လၢအတၢ်လဲၤခီဖျိလိာ်ကွဲ အမဲရကၤဖျၢၣ်ထူ တအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဃုထၢအီၤ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤလိာ်ကွဲ မၤပှဲၤတၢ်ဖိတဂၤ လၢ ၂၀၀၇ နံၣ် ကီၢ်စဲၣ်ကဲၣ်လံဖိနယၤကလံၤထံး ဖၠၣ်စိမိၤ ရိး(စ)ဘိ အဖၠဲးကတၢၢ်(Rose Bowl champion)ဖျၢၣ်ထူကရၢန့ၣ်လီၤ. ဒ်အမ့ၢ် ပှၤလၢအကွဲးလံာ်တၢ်ကစီၣ် အလံာ်ပရၢလၢတနံၤအဂီၢ်တနံၤအဂီၢ်အသိး, အဝဲ ပာ်လီၤအသးလၢ ကကွဲးပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤလိဖျၢၣ်ထူလၢ အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်လဲၤခီဖျိအသိးအဃိ ဒီးမၤန့ၢ်ဝဲ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိ တဖၣ်အကျါ တလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲမဲၣ်ကိၣ်စၢၣ်နုာ်လီၤလိာ်ကွဲ မၤသကိးတၢ်လၢဖျၢၣ်ထူကရၢန့ၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် မၢဆူၣ်အီၤ လၢကဃုထံၣ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်လၢအဂီၢ် ဒ်မၤန့ၢ်ဝဲ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအဆၢန့ၢ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ အတံၤသကိးပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိအဂၤတဖၣ်န့ၣ် လၢတၢ်စံးကတိၤသကိး တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ် တၢ်လီၤဆီတအိၣ်အဃိ အဝဲအတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤ ဆံးလီၤစှၤလီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဃ့ဘါထုကဖၣ် တၢ်လၢကစၢ်ယွၤကဒုးနဲၣ်ကျဲအဂီၢ်အခါန့ၣ် မဲၣ်ကိၣ်စၢၣ်ဖးဘၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤကလုၢ်ကထါ…

တၢ်နာ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထံၣ်ဆိ ခါဆူညါ

ယဝၤနီၣ်ဆှၢပှၤ သိလ့ၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်လၢ ပတညီနုၢ်လဲၤအဆၢကတီၢ် အဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ စဲးအပီးအလီ ကၠံၣ်ပံၣ်အဲး(စ)(GPS)အတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤနုာ်လီၤ နီၣ်သိလ့ၣ်ဆူကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အခါ ကၠံၣ်ပံၣ်အဲး(စ) ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ ပကဘၣ်ဟးထီၣ်လၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်ဒီး ပိာ်ကျဲဖိလၢ သိလ့ၣ်တခိၣ်လဲၤသ့ ဒီးကျဲအံၤ ပှၤဆိးကါလၢ ပှၤဖံးတၢ်မၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤတၢ်ကအိၣ်မံးလးတဆံဃၣ်ဃၣ် သိလ့ၣ်တဖၣ် လၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤ လၢအလဲၤသဃဲၤဒီးပှၤန့ၣ် ဘူးတံၢ်မးလၢ ကဘၣ်အိၣ်ပတုာ် ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ တၢ်တ့ဘှီကျဲအတၢ်မၤဖးဒိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ကျဲဖိလၢပပိာ် တဘိန့ၣ် သိလ့ၣ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤစှၤအဃိ ဒုးကဲထီၣ်ပတၢ်လဲၤဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီန့ၣ်လီၤ. ယဝၤ ဒဲၣ်(Dan)စံးဝဲ “ယတထံၣ်ဆိ တၢ်ကမၤအသး ခါဆူညါဘၣ်ဆၣ် ကၠံၣ်ပံၣ်အဲး (GPS) ထံၣ်ဆိဝဲ”န့ၣ်လီၤ. “ဒ်ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဆိ ခါဆူညါအသိး”, ပအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယွၤထံၣ်သ့ၣ်ညါဆိ တၢ်ကမၤအသးလၢခါဆူညါအဂီၢ်အဃိ ကစၢ်ယွၤဆီတလဲ ပှၤမၤကူးပှၤကူၣ်သ့လၢ မုၢ်ထီၣ်တဖၣ် အတၢ်က့ၤကျဲန့ၣ်လီၤ. မးသဲ ၂:၂ ပာ်ဖျါဝဲ “ပှၤအိၣ်ဖျဲၣ်ယူဒၤအစီၤပၤ” အိၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပၤဟ့ၤရိာ်အသးတံာ်တာ်ဝဲဘၣ်ဃး ဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢ စီၤပၤအထီဒါပၢဆှၢတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အဃိ စံးကတိၤကဘျံးကဘျၣ် ပှၤမၤကူးဖိတဖၣ် ဒီးမၢအလဲၤဝဲဆူ ဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးလၢ ဆီကဆီအတၢ်ဖျးပှၤ

ဆီကဆီမံၤ(wild turkey)ခံဘ့ၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢယမဲာ်ညါ ဖဲပှၢ်ပူၤကျဲဖိလၢ ယဃ့ၢ်လၢယနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဟူးတၢ်ဝးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်ထီၣ် လၢယလဲၤတၢ်အဘူးကတၢၢ်ဒီးဆီကဆီတဖၣ်န့ၣ် ကန့ၢ်ထဲလဲၣ်. ယဃ့ၢ်ဃၢလီၤယသးဒီးယဟး ဒီးအကတၢၢ်န့ၣ် ယအိၣ်ပတုာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် အဆၢကတီၢ် ဆီကဆီမံၤခံဘ့ၣ် ဟဲဃ့ၢ်ဝဲလိၤလိၤဆူ ယအိၣ်ဒီး ဖျးဝဲယယီၢ်ဒ့ဒီးယချၢန့ၣ်လီၤ. ဆီကဆီအနိာ်န့ၣ် အ့ၣ်ဒီးဖျးဘၣ်ပှၤဆါဝဲဒိၣ်မးအဃိ ယဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဃ့ၢ်လူၤယၤ တုၤဒၣ်လဲၣ် လူၤယၤတန့ၢ် အဆၢကတီၢ် ဒီးအိၣ်ပတုာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်လိာ်ကွဲအပျီအံၤ ဘျံးကဒါက့ၤအသးဒ်လဲၣ်. ဖဲဆီကဆီစးထီၣ် မၤဒၢၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤလၢဃုလူၤခးအီၣ်တၢ်မံၤလာ် ဘၣ်တၢ်လူၤကဒါက့ၤအီၤလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတၢ်မံၤလာ်န့ၣ်လီၤ. ယမၤယသး ဒ်ပှၤအသးတထံ ဒီးယသးဆိကမိၣ်လၢ ယကမၤပျံၤမၤဖုး ဆီကဆီ ဒ်သိးကဃ့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဘူးတ့ၢ်မးလၢ တၢ်ကမၤဘၣ်ဒိဆါယၤအဃိ ယဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးယသးလၢ ဆီကဆီမံၤန့ၣ်လီၤ.

စီၤကၤလယးအဂီၢ် စီၤဒၤဝံးန့ၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်တအိၣ်အဃိ ကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်ဝဲဒီး မၢအဟဲသုးဘူးဆူအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ၁ ရှမူၤအ့လး ၁၇:၄၄ ပာ်ဖျါဝဲ, “ဟဲဆူ ယအိၣ်တက့ၢ်, ဒီးယကဟ့ၣ်နဖံးနညၣ် လၢထိၣ်ဧိၤလံာ်ဧိၤလၢမူကပိာ်လိၤ, ဒီးလၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢတၢ်ပျီပူၤလီၤ” န့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးဆီတလဲကွံာ် တၢ်အိၣ်အသးစးထီၣ်ဝဲ…

တၢ်ဆီတလဲသးနီၢ်နီၢ်

ကလီး(Claud)မ့ၢ် ပှၤလၢဘၣ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အီၤ လၢဟံၣ်ဒူၣ်ဃီထၢ လၢမၤသဘံၣ်ဘုၣ်တၢ်အကျါအဃိ အဝဲစးထီၣ်ဆါဝဲ ကသံၣ်မူၤဘှီးညါဖီ (marijuana) ဖဲအသးအိၣ် (၁၅)နံၣ်, ဒီးဟံရိအ့(heroin) ဖဲအသးအိၣ် (၂၅)နံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ်အဂီၢ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဒီသဒၢအဃိ အဝဲကဲထီၣ် ပှၤသးစၢ်တဖၣ်အခိၣ်လၢ ကဒုးနဲၣ်တၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်ခီဖျိလၢ အမဲန့ၤကၠၣ်(manager)တဂၤ လၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဂၤအဃိ ကလီးန့ၣ် အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဃုမၤလိတၢ်သိၣ်လိဘၣ်ဃးဒီး ခရံာ်ဖိအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် အတီၤတဖၣ်ဝံၤန့ၣ် ကလီးန့ၣ် တၤတၢ်ဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်သိးကဟဲနုာ်ဆူအသးပူၤ, အတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ “ယပလၢၢ်ဘၣ် တၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ် အိၣ်ဆိးလၢယသးပူၤ”န့ၣ်လီၤ. ပှၤထံၣ် ယတၢ်အိၣ်မူဆီတလဲအသး တဘျီဃီအဃိ ဒီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ယမ့ၢ်ပှၤလၢ အဆါကသံၣ်မူၤဘှီးလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် န့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်မၤလၢအဂီၢ်န့ၣ် တအိၣ်ပတုာ်ဝဲဒၣ် ဖဲန့ၣ်ဘၣ်. လၢခံတသီ ကလီး ဝံစိာ်ထီၣ်ဝဲ ကိးက့(cocaine)အဘိၣ် ဒ်သိးကလဲၤဆါဝဲအဂီၢ်အခါန့ၣ် ဆိကမိၣ်လီၤက့ၤအသးဒီး စံးဝဲ အတၢ်မၤအံၤတဂ့ၤဘၣ်. ယမ့ၢ်ပှၤလၢ အဟ့ၣ်တၢ်စုာ် (ကသံၣ်ဘုၣ်)ဆူ ပှၤဂၤအိၣ်န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်သးထီၣ်သးဖျိး

“ကွၤနံကၣ်” (Guernica)န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂီၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအဂ့ၢ်လၢ အကါဒိၣ်ဒီး ဘၣ်တၢ်ကွဲးတ့ ဒုးနဲၣ်ဖျါအီၤလၢ ဖးပလိၤ ပံၣ်ကၤစိၤ(Pablo Picasso)န့ၣ်လီၤ. ပံၣ်ကၤစိၤ မ့ၢ်ပှၤခ့ခါ ပှၤတ့တၢ်ဂီၤ လၢအလဲၤလၢ ပှၤဂၤအမဲာ်ညါတဂၤ ဒီးတၢ်ဂီၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤစပ့န့းဖိ(Spanish)အဝ့ၢ်လၢ ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤ ဖဲ ၁၉၃၇ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတီၢ်ဖဲ ပှၤစပ့န့းဖိတဖၣ် ပူထီၣ်ထီဒါတၢ်ဒီး တၢ်မၤအသးဆူ တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီ ကစးကဲထီၣ်သးအခါ ပှၤစပ့န့းသုးပဒိၣ်ဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်ပျဲလၢ ပှၤနၣ်စံၣ်ကၠၢမနံၣ်(Nazi Germany)အကဘီယူၤတဖၣ် ကတ့ၢ်လီၤပာ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်လၢ တၢ်ကၠီးလိမၤကွၢ်တၢ်အလီၢ်လၢ ဝ့ၢ်ကွၤနံကၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဝ့ၢ်ဖိအတၢ်သံလၢ တၢ်တ့ၢ်လီၤပာ်လီၤ မ့ၣ်ပိၢ်ဆူ ကမျၢၢ်အိၣ်ဆိးတၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပံၣ်ကၤစိၤ တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂီၤအံၤ ထုးန့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢအခိးကွၢ်တဖၣ်အသးပူၤ တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ် ဒီးကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢတၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သ့မၤဟးဂီၤ တၢ်သးသမူဆူ ပှၤတဂၤဘၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

ပဝဲဒၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလၢ ပတအဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤ ပှၤကညီတဖၣ်အသးသမူအဂီၢ်န့ၣ် ပဂ့ၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်ကတိၤဖျါဝဲဖဲ မးသဲ…